زمین‌شناسی و ژئوشیمی توالی خروجی افیولیتی در ناحیه فرومد، شمال خاوری ایران

سنگ‌های افیولیتی ناحیه فرومد، در انتهای بخش باختری افیولیت سبزوار، جزیی از افیولیت‌های حاشیه خردقاره ایران مرکزی هستند. بررسی‌های صحرایی در این ناحیه نشان از وجود توالی خروجی با سن کرتاسه پسین دارد. این توالی در تورونین پسین- سانتونینشامل گدازه‌های بازالتی بالشی همراه با چرت‌های رادیولردار است ولی در کنیاسین- کامپانین پسین از گدازه‌های بازالتی بالشی در بخش‌های زیرین- میانی و انواع توف‌ها در بخش‌های بالایی تشکیل شده است. روانه‌های صفحه‌ای، برش‌های هیالوکلاستیک و سنگ‌آهک‌های پلاژیک به‌صورت بین‌لایه‌ای فضای میان گدازه‌ها و توف‌ها را پر کرده‌اند. گسترش گدازه‌های بالشی در مقایسه با روانه‌های صفحه‌ای بیشتر است و بیشترآنها فیریک‌ هستند.با اینکه غنی‌شدگی عناصر LILE و تهی‌شدگی برخی عناصر HFSE (Ta, Nb) ناشی از تمایل گدازه‌های بالشی ناحیه فرومد به محیط‌های فرورانش (کمان‌های جزیره‌ای) و غنی‌شدگی متفاوت در عناصر LREE نسبت به عناصر HREE نشان‎دهنده وجود گوشته‌ای ناهمگن در تشکیل بازالت‌های بالشی است، ولی سرشت دوگانه ماگمایی (توله‌ایتی و کالک‌آلکالن) گدازه‌ها و جایگاه آنها در نمودارهای زمین‌ساخت- ماگمایی و همچنین تهی‌شدگی آشکار عنصر Th در گدازه‌های تورونین پسین- سانتونین همگی نشانگر شکل‌گیری توالی خروجی افیولیتی ناحیه فرومد در محیط فرافرورانش و در حوضه پشت کمان است.